Sabancı Üniversitesinde tasarlanan XRD x ışını algılayıcısı Uluslararası Uzay İstasyonundan Dünya yörüngesine bırakıldı

Sabancı ÜniversitesiMühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emrah Kalemci önderliğinde tasarlanan x ışını algılayıcısı XRD Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan 26 Mayıs 2017 tarihinde Türkiye saati ile 15:15’de Dünya yörüngesine bırakıldı. 

Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emrah Kalemci önderliğindeYüksek Enerji Astrofiziği Algılayıcı Laboratuvarı’nda tasarlanan ve geliştirilen x ışını algılayıcısı XRD,İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi’nden Prof.Dr. Alim Rüstem Aslan yürütücülüğünde geliştirilen BeEagleSat adındaki küp uydu üzerinde 26 Mayıs 2017 tarihinde Türkiye saati ile 15:15’de Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan (International Space Station, ISS) Dünya yörüngesine yerleştirildi. XRD, Sabancı Üniversitesi bünyesinde faaliyet gösteren Yüksek Enerji Astrofiziği Algılayıcı Laboratuvarı’nda tasarlandı. 

XRD’nin devre çizimi, yazılım ve testleri ise üzerinde bulunduğu BeEagleSat uydusunun üretildiği İstanbul Teknik Üniversitesi Uzay Sistemleri Tasarım ve Test Laboratuvarı’nda (USTTL) yapıldı.

XRD’nin üretiminde ağırlıklı olarak lisans ve yüksek lisans öğrencileri (Erdem Baş, Deniz Aksulu, Şevket Uludağ, Eray Akyol, Ertan Ümit), Doç. Dr. Emrah Kalemci ve Sabancı Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ayhan Bozkurt’un yönetiminde yer aldılar. Proje, Sabancı Üniversitesi İç Projesi ve TÜBİTAK 1001 fon desteği gerçekleşti.  

XRD TOPLADIĞI VERİLERİ DÜNYA’YA GÖNDERECEK XRD, 10 cm x 10 cm boyutunda bir elektronik devre üzerine yerleştirilmiş x ışını algılayıcısı olarak kullanan bir sistem veçeşitli yörünge yüksekliklerinde yüksek enerjili x ışın arkaalanını ölçecek. Sistem 2 günde bir 30 dakika boyunca çalışıp veri toplayacak ve bu verileri Dünya’ya gönderecek.  

BeEagleSat Hakkında 

XRD’nin üzerinde bulunduğu 10 cm x 10 cm x 20 cm boyutlarındaki BeEagleSatküp uydu, Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı projesinin bir parçasıdır. Projekapsamında 36 küp uydu sistemleri ile alçak termosferde çeşitli bilimsel ölçümler yapmayı amaçlıyor. 

Küp uydu projesi, lisans ve yüksek lisans öğrencileri tarafından İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Prof. Rüstem Aslan yürütücülüğünde gerçekleştirildi. ProjedeHava Harp Okulu/HUTEN ana proje ortağı olarak, Sabancı Üniversitesi,Havelsan A.Ş. Gümüsh ve Ertek firmaları da diğer ortaklar olarak yer aldılar. 

UYDU’DAN İLK SİNYALLER ALINDI 

Filli olarak 2012 yılında başlayan BeEagleSatprojesi 2016 yılında tamamlandı. İTÜ USTTL’deHavelsan işbirliğiyle üretilen HAVELSAT ile beraber diğer QB50 uydularının da toplandığı Hollanda’daki merkeze teslim edildi. 

18 Nisan 2017 tarihinde ATLAS 5 roketi ile Orbital ATK Cygnuskargo aracı içinde başarılı bir şekilde fırlatıldı veISS’e ulaştı. 26 Mayıs 2017 tarihinde Türkiye saati ile 15:15’de iseISS’denNanoRacks firması tarafından yörüngeye yerleştirme sistemleri ile 408 km yüksekliğindeki yörüngesine yerleştirildi.

BeEagleSat’ın sistemi yörüngeye yerleştikten 5 saat sonra açıldı ve ilk sinyal başarılı şekilde alındı. Uydu çalışma hazırlık testlerinin tamamlanmasını takiben İTÜ’deki yer istasyonuna bilgileri indirmeye başlayacak.